Jednym z ważnych elementów opieki prawnej nad placówkami medycznymi są prawne aspekty dotyczące zatrudnienia. Z kolei częstym dylematem właścicieli tych placówek jest: „Jak zatrudnić lekarza?”, a ściślej – jaki rodzaj umowy wybrać?
Doradzając podmiotom leczniczym w całym kraju obserwujemy, że najpopularniejszą formą zatrudnienia lekarzy w komercyjnych placówkach medycznych jest umowa cywilnoprawna.
W zależności od tego, czy lekarz prowadzi działalność gospodarczą, czy nie, umowa ta może przybrać postać kontraktu B2B (business to business) lub „zwykłego” zlecenia.
Z kolei na umowę o pracę może liczyć głównie personel administracyjny i techniczny.
Kontrakt B2B z lekarzem
Zarówno kontrakt B2B, jak i tzw. „zlecenie” są w gruncie rzeczy umowami o świadczenie usług, zazwyczaj – usług medycznych. Choć oczywiście nie tylko – kierownicy medyczni, czy rejestratorki również są często zatrudniani na podstawie takich właśnie kontraktów. Do obu tych umów stosuje się też przepisy kodeksu cywilnego o zleceniu.
Podstawowa różnica między tymi umowami jest taka, że kontrakt B2B (czyli Business 2 Business) zawierany jest pomiędzy przedsiębiorcami. Jednym z nich jest Twoja placówka medyczna, drugim – lekarz prowadzący działalność gospodarczą, mający zarejestrowaną indywidualną praktykę lekarską i świadczący usługi na rzecz Twojego podmiotu.
Jeżeli więc chcesz zatrudnić lekarza, który prowadzi działalność gospodarczą, ma zarejestrowaną praktykę zawodową i w ramach tej praktyki będzie diagnozował i leczył Twoich pacjentów – wówczas zawrzesz kontrakt B2B.
Umowa z lekarzem o świadczenie usług medycznych (B2B) - wzór
Wzór umowy kontraktowej z lekarzem w formule B2B (w ramach działalności gospodarczej lekarza)
Jak zatrudnić lekarza bez działalności gospodarczej?
Jeżeli natomiast lekarz nie prowadzi działalności gospodarczej, możesz zatrudnić go na tzw. „zleceniu”. Piszę „tzw.” ponieważ nie jest to typowa umowa zlecenia, lecz umowa o świadczenie usług. Stosujemy jednak do niej przepisy o zleceniu.
Kontrakt B2B oraz zlecenie od strony prawnej niewiele się różnią. To w zasadzie ten sam typ umowy, czyli umowa o świadczenie usług medycznych.
Najważniejsza różnica dotyczy sposobu rozliczania i księgowania usług (przy umowie B2B – faktury, przy zleceniu – rachunek). Przy zleceniu na Tobie ciąży też obowiązek odprowadzania składek na ZUS, czy zaliczek na podatek dochodowy, podczas gdy przy kontrakcie B2B to pracownik (czy raczej wykonawca/zleceniobiorca) robi to sam.
Umowa z lekarzem o świadczenie usług medycznych (ZLECENIE) - wzór
Wzór umowy zlecenia z lekarzem nieprowadzącym działalności gospodarczej
30 tysięcy złotych za obejście przepisów
Do umów cywilnoprawnych nie stosujemy przepisów prawa pracy. Nie możesz jednak zastąpić umowy o pracę umową cywilnoprawną przy zachowaniu warunków wykonywania pracy. Nie wolno Ci zatrudnić lekarza (lub kogokolwiek innego) na podstawie umowy cywilnoprawnej, jeżeli relacja pomiędzy Twoją placówką, a „pracownikiem” ma cechy stosunku pracy.
Naruszenie tego zakazu jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika i może skończyć się dla Ciebie grzywną, której maksymalna wysokość wynosi obecnie 30 tys. złotych.
Niemniej, w orzecznictwie Sądu Najwyższego jednoznacznie przesądzono, że praca lekarzy, czy pielęgniarek może być wykonywana również na podstawie umowy cywilnoprawnej. Decydujące znaczenie zawsze mają jednak konkretne warunki zatrudnienia i ustalenie, czy zatrudnienie nie ma jednak cech stosunku pracy, takich jak np. stosunek podległości i wykonywanie pracy pod kierownictwem pracodawcy…
Kontrakt cywilnoprawny z lekarzem – co wpisać do umowy?
Sama umowa cywilnoprawna (zarówno b2b, jak i zlecenie) jest zawierana w warunkach tzw. swobody umów. W dużym uproszczeniu oznacza to, że możesz umowę np. z lekarzem ukształtować w sposób swobodny, nieskrępowany takimi regulacjami, jakie narzuca np. kodeks pracy.
Możesz zatrudnić lekarza na podstawie umowy cywilnoprawnej i nie tylko swobodnie określić zakres obowiązków umownych, ale także ustalić np. sankcje za ich niewykonywanie (np. kary umowne). Nie jesteś również skrępowany postanowieniami Kodeksu pracy co do okresu obowiązywania umowy czy okresów jej wypowiedzenia itp.
Jedyne, o czym musisz pamiętać to zakaz wpisywania do umowy treści sprzecznych z prawem lub zasadami współżycia społecznego. Przykładowo, nie możesz zwolnić lekarza z obowiązku świadczenia usług zgodnie z aktualną wiedzą medyczną, czy z obowiązku prowadzenia dokumentacji medycznej….
Ostrożnie z wypowiedzeniem umowy
W przypadku umów o świadczenie usług zarówno zleceniodawca, jak i zleceniobiorca mogą wypowiedzieć umowę w każdym czasie. Jednak jeżeli wypowiedzenie zlecenia następuje bez ważnego powodu – ten kto wypowiada umowę, powinien naprawić szkodę wyrządzoną drugiej stronie wskutek wypowiedzenia umowy.
Przykład: Zawarłeś kontrakt B2B z lekarzem i zawarłeś w nim 3-miesięczny okres wypowiedzenia. Lekarz jednak wypowiada kontrakt ze skutkiem natychmiastowym (bez żadnego uzasadnienia). Wypowiedzenie takie będzie co prawda skuteczne, ale jeżeli w związku z takim „natychmiastowym” rozwiązaniem umowy, Twoja placówka poniosła szkodę (np. utrata przychodów, odejście pacjentów) lekarz będzie zobowiązany do naprawienia wyrządzonej Ci szkody.
Oczywiście w takim przypadku może się okazać konieczne skierowanie sprawy do sądu. Żeby jednak ułatwić sobie windykację należności, możesz w umowie zawrzeć np. postanowienia dotyczące kar umownych oraz możliwość ich potrącenia z wynagrodzenia. W kontrakcie B2B i zleceniu możesz wprowadzić takie zapisy, w przeciwieństwie np. do umowy o pracę, w której kary umowne są niedopuszczalne.
Kary umowne w kontrakcie z lekarzem
Jeżeli chcesz zatrudnić lekarza na podstawie umowy cywilnoprawnej, pamiętaj, że zarówno w kontrakcie B2B i zleceniu możesz zawrzeć postanowienia „dyscyplinujące”. Chodzi tu przede wszystkim o kary umowne.
Możesz więc, przykładowo, zastrzec karę umowną za nieprawidłowe prowadzenie dokumentacji medycznej, nieterminową i nierzetelną realizację usług, naruszenia wewnętrznych procedur i regulaminów itp.
Pamiętaj tylko, że kara umowna nie może być zbyt wygórowana – nie możesz na niej zarabiać. Jej wysokość musi być adekwatna do przewinienia.
Odpowiedzialność za błąd medyczny przy kontrakcie cywilnoprawnym
W realiach placówek medycznych nie bez znaczenia jest również solidarna odpowiedzialność placówki i pracownika w przypadku umowy B2B czy zlecenia.
Co oznacza taka solidarna odpowiedzialność? W przypadku np. błędu medycznego odpowiada zarówno placówka, jak i lekarz, który zawinił. Oznacza to, że pacjent może skierować roszczenie
- tylko przeciwko placówce
- tylko przeciwko lekarzowi
- przeciwko placówce i lekarzowi
Zaspokojenie roszczeń pacjenta przez którąkolwiek ze stron, zwalnia drugą stronę z odpowiedzialności. Strona która „spłaciła” pacjenta może jednak domagać się od drugiej strony tzw. regresu.
Przykład: Jeżeli Twój podmiot leczniczy dokonał zapłaty na rzecz pacjenta, może on domagać się od lekarza zwrotu tej kwoty w takiej części, w jakiej wynika to z łączącej ich umowy. Jeżeli w umowie tego nie określiłeś – wówczas odpowiadacie w częściach równych.
Zasady rozliczeń w przypadku wyrządzenia szkody pacjentowi również możesz dość swobodnie uregulować w kontrakcie B2B czy zleceniu. Jest to istotna różnica w porównaniu np. z umową o pracę i to różnica zdecydowanie na korzyść placówki medycznej.
Umowy z personelem podmiotu leczniczego (PAKIET)
Pakiet Umowy z personelem podmiotu leczniczego Wzory z instrukcją.
Jak ustalić wynagrodzenie w kontrakcie z lekarzem?
Zarówno kontrakt B2B jak i zlecenie opierają się na założeniu, że wynagrodzenie przysługuje za usługi rzeczywiście zrealizowane. Możesz umówić się na ryczałtowe wynagrodzenie miesięczne, ale najczęściej spotykane modele wynagradzania to:
- konkretna stawka za daną usługę (np. konsultację, czy określony zabieg),
- stawka godzinowa,
- procent od ceny usługi, jaką zapłacił pacjent
Ważne! W przypadku umów cywilnoprawnych nie mają zastosowania przepisy ustawy o sposobie ustalania minimalnego wynagrodzenia w podmiotach leczniczych.
Natomiast musisz pamiętać, że zarówno kontrakt b2b jaki i „zlecenie” – są objęte przepisami ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę.
Jak zatrudnić lekarza i dlaczego na umowie cywilnoprawnej
W realiach placówek medytcznych, zwłaszcza małych i średnich, przy zatrudnianiu personelu medycznego najlepiej sprawdzają się właśnie umowy cywilnoprawne.
Często jest tak, że personel medyczny pracuje w kilku placówkach równocześnie. Lekarze, pielęgniarki, czy fizjoterapeuci mają zarejestrowane własne praktyki zawodowe i po prostu świadczą usługi dla różnych podmiotów. W takim przypadku najlepiej sprawdzają się umowy cywilnoprawne. Z jednej strony pozawalają na elastyczne ukształtowanie warunków współpracy, z drugiej – są najbardziej adekwatne do charakteru tej współpracy.
Personel placówki medycznej to najważniejszy element tego biznesu. 
Wiele spośród placówek medycznych, jakie nasza 
W ciągu pierwszych ośmiu miesięcy 2022 roku w 
Jeżeli przeczytałeś 
